هشمهری آنلاین - محمد ملاحسینی: دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) یکی از اقدامات مهم شهری در تهران است
دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) در شمال‌غرب شهر تهران و در منطقه ۲۲ شهرداری این شهر قرار دارد.
این دریاچه از شمال و شرق به محور چهار باغ و از جنوب و جنوب غرب به پارک جنگلی چیتگر و از غرب به بافت مسکونی منطقه ۲۲ شهرداری تهران محدود می‌باشد.
سابقه طرح ساخت دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) به نخستین طرح جامع تهران که پیش از انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۴۷ تدوین شد، بازمی‌گردد.
اما از آن زمان تاکنون بسیاری ساخت چنین دریاچه‌ای را رویا می‌دانستند. با این وجود موضوع ساخت دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) در برنامه جامع دوم و سوم تهران نیز تکرار شد و در دوره اخیر شهرداری تهران، بالاخره برای نخستین بار و در این چند سال شهرداری تهران برای ساخت تنها دریاچه مصنوعی پایتخت شکل گرفت.
عملیات اجرایی ساخت دریاچه چیتگر در فضایی به وسعت حدود ۱۴۰ هکتار واقع در شمال پارک جنگلی چیتگر در محدوده شمال غرب پایتخت با سرعتی مضاعف دنبال می‌شود.
دریاچه چیتگر از بارش‌های فصلی و آب موقت رودخانه کن و روان آبهای تهران بهره می‌برد و می‌تواند در تعدیل هوای پایتخت و افزایش رطوبت هوا کمک کند.
این دریاچه با مساحت حدود ۳۵۵ هکتار و گنجایش ۳۵ میلیون مترمکعب آب در طرح جامع و طرح تفصیلی مصوب منطقه ۲۲ گنانجده شده است. همچنین این دریاچه به‌عنوان یک وسعت بزرگ آبی می‌تواند سفره‌های زیرزمینی تهران در غرب را سیراب کند. شهری که آرام آرام سفره هایش رو به تخلیه رفته با اجرای این پروژه عظیم می‌تواند از احتمال فرو نشست خاک جلوگیری کند.
این دریاچه مصنوعی که منبع تلطیف هوا در حوزه غرب تهران به شمار می‌رود در کنار پارک جنگلی چیتگر می‌تواند اثرات بسیار مطلوبی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.
با توجه به بافت پیچیده و ناهمگون و افزایش تراکم روزافزون جمعیت، شهر تهران با افزایش آلودگی بیش از حد استانداردهای بین‌المللی مواجه گردیده که در این راستا به دلیل وزش بادهای موسمی از سمت غرب به شرق همواره محیط بکر و دست‌نخورده شمال‌غرب تهران مورد توجه مسئولین واقع گشته است.
پارک چیتگر با مساحت تقریبی ۹۵۰ هکتار از دیرباز مرکز جذب جمعیت جهت گذراندن اوقات فراغت ساکنان شهر تهران بوده‌اند ولی به دلایل عدم استقرار کاربریهای تفریحی مناسب و امنیت استفاده، بهره‌برداری دائمی از آنها میسر نبوده است.
به علاوه پیش بینی دریاچه مرکزی با مساحت حدود ۳۵۵ هکتار و گنجایش ۳۵ میلیون مترمکعب آب در طرح جامع و طرح تفصیلی مصوب منطقه ۲۲، به عنوان یک گستره آبی تغذیه کننده سفره‌های زیرزمینی و منبع لطیف هوا در حوزه غرب تهران از یــک طرف و در ترکیب با پارک جنگلی چیتگر با عملکرد گردشگری در سطح فرامنطقه‌ای شهر تهران از طرف دیگر پتانسیل‌های قابل بررسی در بازگشت سرمایه را دارا خواهد بود.
اهداف شکل‌گیری دریاچه مصنوعی شهدای خلیج‌فارس (چیتگر) :
- بالا بردن توان اکولوژیکی منطقه از طریق ایجاد و ارتقاء قابلیتهای تفریحی تفرجی
- جلب توریسم و سرمایه گذاری بخش خصوصی و ایجاد اشتغال و ...
- کمک به رشد و توسعه اقتصادی
- ایجاد چشم انداز های زیبا، دل انگیز و منحصر به فرد برای منطقه
- امکان کاهش خطرات ناشی از طریق هدایت روانابهای سطحی بر دریاچه
- تغذیه سفره های آب زیرزمینی
- تلطیف هوای منطقه ۲۲، حوزه غرب و شهر
- پاسخ به برخی نیازهای فیزیولوژیکی و روانی شهروندان
مشخصات دریاچه:
- حجم مخزن ۱۱- ۹.۵ میلیون متر مکعب
- مساحت محدوده دریاچه بر اساس طرح تفصیلی ۳۳۰ هکتار
- مساحت مخزن دریاچه حدود ۲۲۰ هکتار
- تراز تاج سد: ۱۲۶۹ متر
- طول تاج: ۷۳۰ متر
- عرض تاج: ۱۲ متر
- تراز نرمال دریچه: ۵/۱۲۶۷ متر
- حجم دریاچه پشت سد: ۵/۶ میلیون متر مکعب
- سطح دریاچه: ۱۳۸ هکتار
- طول دریاچه: ۱۶۵۰ متر
- طول دایک دور دریاچه: ۴۸۸۰ متر
- تراز تاج دایک دور دریاچه: ۱۲۶۹ متر
- حجم خاکبرداری: ۸۶۹، ۰۰۰ مترمکعب
- حجم بتن ریزی: ۱۰، ۷۰۰ مترمکعب
- رماتوربندی: ۹۸ تن
- قالب بندی: ۴۷، ۰۰۰ متر مربع
- آسفالت: ۱۷۳، ۸۰۰ متر مکعب
منابع تأمین آب دریاچه:
- حدود ۸۰% از محل آب رودخانه کن و ما بقی از روان‌آب‌های حوزه میانی و سطحی منطقه تأمین می‌شود.
تأثیرات زیست محیطی:
- با توجه به موقعیت قرار گیری دریاچه و جهت باد غالب شهر تهران (شمال غرب - جنوب شرق)
- نقش دریاچه چیتگر در نفس گیری تلطیف هوا و بالا بردن رطوبت شهر تهران خصوصاً در منطقه غرب آن حائز اهمیت است
- تاثیرات مثبت در جهت ارتقاء شرایط اکولوژیکی منطقه
- امکان استفاده از آب دریاچه برای تأمین بخشی از آب مورد نیاز آبیاری پارک چیتگر و فضای سبز حاشیه آن
جاذبه‌های تفریحی - توریستی:
- ایجاد فضای تفریحی متفاوت با سایر مکانهای تفریحی حوزه غرب تهران
- ایجاد محیطی زیبا و دلنشین برای گردشگران منطقه ای و فرا منطقه ای
- ایجاد محیطی مناسب برای ورزشها و بازیهای آبی
- ایجاد یک مجموعه کامل و متنوع تفریحی - توریستی با توجه به قرار گیری در مجاورت پارک چیتگر، محور تجاری، اداری و خدماتی چهار باغ، مجموعه ورزشی آزادی و پارک ارم
- ایجاد چشم اندازهای زیبا و متنوع با توجه به عناصر عملکردی درونی و بیرونی دریاچه
مزیت‌های اقتصادی - اجتماعی:
- ایجاد محیطی سالم جهت پر کردن اوقات فراغت
- اشتغالزایی حاصل از خدمات جنبی
- درآمدزایی ناشی از رونق صنعت توریسم
- ایجاد ارزش افزوده منطقه به خصوص در کاربریهای اطراف دریاچه
موقعیت دریاچه:
- موقعیت دریاچه در منطقه ۲۲ چنان است که فضای شهری منطقه کاملاً آن را احاطه نموده. بطوریکه دریاچه از شمال و شرق به محور چهار باغ و از جنوب و جنوب غربی به پارک جنگلی چیتگر و از غرب به بافت مسکونی منطقه محدود می‌باشد.
